Toksyczny romans ośmiornic: To robią samce, aby uniknąć pożarcia przez samice po zbliżeniu

Kanibalizm seksualny to strategia, w której jedno z partnerów – zazwyczaj samica, pożera swojego partnera po kopulacji. Najbardziej znane przykłady to modliszki i czarne wdowy. W wielu przypadkach samiec po kopulacji staje się cennym źródłem pożywienia, dostarczając samicy niezbędnej energii do rozwoju jaj.

Samce opracowały jednak różne metody, by zwiększyć swoje szanse na przeżycie po zbliżeniu. Część z nich stara się uciec w odpowiednim momencie, inne wykorzystują sprytne techniki, jak np. zmylenie samicy czy odwrócenie jej uwagi. Ciekawą, niecodzienną strategię stosuje samiec ośmiornicy Hapalochlaena fasciata.

Samce niektórych gatunków ośmiornic, podobnie jak w przypadku modliszek czy pająków, narażają swoje życie podczas aktu kopulacji. Aby jednak uniknąć pożarcia przez partnerkę, stosują specjalną taktykę obronną. Z badań doktora Wen-Sung Chunga z University of Queensland i jego współpracowników wynika, że podczas zbliżenia samce ośmiornicy Hapalochlaena fasciata wstrzykują samicom jad – tetrodotoksynę. Odkrycie to zostało ukazane na łamach czasopisma "Current Biology".

Pod wpływem toksyny ciało samicy blednie, a jej oddech staje się wolniejszy. Tetrodotoksyna jest śmiertelna dla większości zwierząt, ale same ośmiornice wykształciły na nią naturalną odporność. Dzięki temu samica nie ginie, lecz zostaje jedynie sparaliżowana, co pozwala samcowi na bezpieczne odbycie zbliżenia. Naukowcy zaobserwowali, że gruczoły jadowe samców są znacząco większe i cięższe niż u samic. Prawdopodobnie jest to związane z koniecznością produkcji większej ilości jadu, który musi wywołać efekt paraliżu u naturalnie odpornej samicy.

Ośmiornice Hapalochlaena fasciata zamieszkują Ocean Spokojny u wschodnich wybrzeży Australii. Są uważane za jedne z najbardziej jadowitych zwierząt morskich na świecie i stanowią śmiertelne zagrożenie dla życia człowieka. Ich ramiona pokryte są opalizującymi, niebieskimi pierścieniami, które świecą, aby ostrzec nadchodzące drapieżniki i zniechęcić je do zbliżania się.

Jadowita taktyka samców ośmiornicy Hapalochlaena fasciata rzuca nowe światło na strategie przetrwania i rozmnażania w świecie głowonogów, gdzie kanibalizm seksualny jest stosunkowo powszechny. To fascynujące zachowanie jest unikalnym przykładem adaptacji ewolucyjnej, pozwalającym samcom na przekazanie swoich genów bez ryzyka stania się posiłkiem dla partnerki.

Źródła: theguardian.com, smithsonianmag.com