Dlaczego wilki są nam potrzebne? Cztery powody, by chronić te drapieżniki

Ostatnio w Polsce coraz głośniej mówi się o atakach wilków na psy. W odpowiedzi na ten problem, Michał Połuboczek, poseł Konfederacji i członek sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, zaproponował projekt relokacji wilków na obszary słabo zaludnione, a także poza granice naszego kraju. Zdaniem posła, takie działanie mogłoby pomóc w zmniejszeniu liczby ataków wilków. Jak czytamy na portalu innpoland.pl, propozycja ta spotkała się z szeroką krytyką, zarówno wśród opinii publicznej, jak i środowisk naukowych, które podważają zasadność takiej interwencji w ekosystemie.

Pomimo słusznych obaw o bezpieczeństwo psów i zwierząt hodowlanych, warto spojrzeć na ten problem z szerszej perspektywy. Eksperci zwracają uwagę, że tego typu interwencje mogą prowadzić do destabilizacji nowych obszarów, na które wilki zostaną przeniesione, a ich terytoria mogą być szybko zasiedlone przez inne osobniki, co tylko pogłębi problem. Zamiast próbować przesiedlać wilki, warto skupić się na zrównoważonym zarządzaniu populacją tych zwierząt, biorąc pod uwagę zarówno potrzeby ochrony przyrody, jak i bezpieczeństwo ludzi i zwierząt hodowlanych.

Odpowiednia edukacja ekologiczna oraz wprowadzenie środków zabezpieczających, jak ogrodzenia czy monitoring, mogą stanowić skuteczniejsze i bardziej odpowiedzialne podejście do współżycia z dzikimi drapieżnikami w naszym kraju. Jak czytamy na stronie greenpeace.org, wilki zwykle trzymają się z dala od terenów zabudowanych. Unikają kontaktu z ludźmi, a ich naturalną reakcją na spotkanie z człowiekiem jest ucieczka. Mimo wzrostu liczby tych drapieżników w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat wciąż rzadko udaje się je spotkać w naturalnym środowisku.

Greenpeace zaznacza, że od czasów II wojny światowej w Polsce nie odnotowano żadnego śmiertelnego ataku wilka na człowieka – jedynie dwa przypadki pogryzienia, które miały miejsce w ostatnich latach, były wynikiem niewłaściwego postępowania ludzi (wilki te były częściowo oswojone przez długotrwałe dokarmianie). Greenpeace dodaje również, że mity o agresji wilków i ich rzekomym śmiałym podchodzeniu do ludzkich siedzib to w rzeczywistości propaganda hodowców i myśliwych. Eksperci podkreślają, że to właśnie ludzie stanowią dla tych zwierząt największe zagrożenie. Setki lat polowań, które niemal doprowadziły ten gatunek do wyginięcia, wykształciły w wilkach naturalny strach przed człowiekiem.

Jak czytamy na stronie Stowarzyszenia dla Natury "Wilk", drapieżniki te odgrywają kluczową rolę w ekosystemach leśnych i rolniczych, wpływając na nie zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio, kształtując równowagę między gatunkami i wspomagając naturalne procesy przyrodnicze.

Wilki, dzięki swojemu drapieżnictwu, obniżają zagęszczenie populacji dzikich ssaków kopytnych, takich jak jelenie i dziki. Choć nie prowadzą do ich całkowitego wytępienia, skutecznie spowalniają tempo wzrostu ich liczebności, co zapobiega nadmiernemu eksploatowaniu zasobów pokarmowych i utrzymaniu równowagi w ekosystemie. Wilki polują także na bobry, co prowadzi do obniżenia ich liczebności, a tym samym do zmniejszenia szkód, które te zwierzęta wyrządzają w uprawach i w ekosystemach wodnych. W niektórych regionach bobry stanowią nawet do 40% diety wilków, co przyczynia się do naturalnej kontroli ich populacji.

Wilki, regulując populację roślinożerców, odgrywają kluczową rolę w ochronie różnorodności biologicznej lasów. Ograniczają liczbę zwierząt, które nadmiernie zgryzają roślinność, w tym wrażliwe gatunki roślin, dzięki czemu pozwalają im na regenerację i rozwój. To sprzyja naturalnej sukcesji roślinnej, umożliwiając wzrost nowych gatunków drzew, które w przyszłości stanowią siedliska dla wielu owadów, małych ssaków i ptaków. Przyczynia się to do większej różnorodności gatunkowej w lesie, sprawiając, że wilki pełnią rolę naturalnych regulatorów ekosystemu.

Wilki polują na dziki, eliminując także martwe lub osłabione osobniki, które są nosicielami chorób takich jak Afrykański Pomór Świń (ASF) i gruźlica. Dzięki temu przyczyniają się do ograniczania ich rozprzestrzeniania się w lasach i na polach. Co więcej, odchody wilków, które żerują na dzikach zarażonych ASF, nie zawierają wirusa, co zapobiega dalszemu szerzeniu się choroby. Ponadto zmniejszając liczbę dzikich jeleniowatych, wilki wpływają na ograniczenie populacji kleszczy, które są odpowiedzialne za przenoszenie groźnych chorób, takich jak borelioza i odkleszczowe zapalenie opon mózgowych u ludzi, a także babeszjoza i anaplazmoza u psów.

Wilki umożliwiają padlinożercom dostęp do tkanek padłych zwierząt. Pozostałości po ich zdobyczach stanowią pokarm dla wielu gatunków, pomagając im przetrwać, szczególnie w okresie przedwiośnia. To trudny czas dla wielu zwierząt, ponieważ warunki pogodowe są zmienne, a dostępność świeżego pożywienia ograniczona. Zimno i nieprzewidywalna pogoda utrudniają zdobywanie pożywienia, a niektóre gatunki jeszcze nie wznowiły pełnej aktywności. W tym okresie roślinność dopiero zaczyna rosnąć, a część zwierząt musi polegać na resztkach pokarmu, takich jak padlina.

Wilki pełnią niezwykle ważną rolę w ekosystemie, wpływając na równowagę przyrody na wielu poziomach. Dzięki regulacji populacji roślinożerców przyczyniają się do ochrony roślinności i wspierają naturalną sukcesję roślinną, co wpływa na bioróżnorodność lasów. Dodatkowo kontrolują rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, eliminując osłabione osobniki dzikich zwierząt, które mogą być nosicielami groźnych wirusów. Wilki dostarczają także pokarm padlinożercom, wspomagając przetrwanie innych gatunków.

Relokacja wilków może wydawać się rozwiązaniem problemu ich kontaktów z ludźmi, psami i zwierzętami gospodarskimi, jednak eksperci wskazują na ryzyko destabilizacji nowych obszarów i pogłębienia problemu. Właściwe zarządzanie populacją, edukacja ekologiczna i środki zabezpieczające stanowią bardziej efektywne podejście do współistnienia z tymi drapieżnikami.

Źródła: innpoland.pl, greenpeace.org, polskiwilk.org.pl