Kalendarz szczepień kota. Na co i kiedy zaszczepić mruczka?

Szczepienia zasadnicze to podstawowy zestaw szczepień, które są zalecane w celu ochrony kota przed najgroźniejszymi chorobami zakaźnymi. W skład tych szczepień wchodzą preparaty przeciw:

Pierwsze szczepienie podstawowe (przeciw panleukopenii, herpeswirozie, kaliciwirozie) powinno być wykonane w wieku 6-8 tygodni, a kolejne dawki w odstępach 2-4 tygodniowych, do osiągnięcia 16 tygodnia życia lub późniejszego. Dawkę przypominającą należy podać w wieku 6-12 miesięcy, a kolejne co 2-3 lata. Kocięta odchowywane bez matki, zagrożone izoerytrolizą noworodków, które zmieniły środowisko od czasu porodu lub przebywające w schronisku, mogą wymagać wcześniejszego rozpoczęcia szczepień, już w wieku 4-6 tygodni.

Izoerytroliza noworodkowa u kotów to poważne, choć stosunkowo rzadkie schorzenie występujące u kociąt, które polega na niszczeniu czerwonych krwinek noworodków przez przeciwciała obecne w mleku matki. Dostają się one do organizmu kociąt w trakcie karmienia siarą. Schorzenie występuje, gdy istnieje niezgodność grupy krwi między matką a jej kociętami.

Szczepienie przeciw wściekliźnie powinno być wykonane w 12 tygodniu życia, a następą dawkę należy podać po 12 miesiącach. Szczepienie przeciw wściekliźnie daje kotom odporność na 2-3 lata, w zależności od producenta. Od 31 grudnia 2021 roku na obszarach zagrożonych wścieklizną wprowadzono obowiązek szczepienia kotów przeciwko tej chorobie przynajmniej raz w roku, licząc od daty poprzedniej szczepionki.

Panleukopenia, zwana również kocim tyfusem, to wysoce zaraźliwa choroba wirusowa wywoływana przez wirusa z rodziny Parvoviridae, który atakuje także szopy pracze i łasice. Wirus niszczy szybko dzielące się komórki w szpiku kostnym, tkance limfatycznej i błonie śluzowej jelit, a u nowonarodzonych kociąt może uszkadzać centralny układ nerwowy.

Wirus jest wyjątkowo odporny i może przetrwać w środowisku tygodniami, zarażając koty przez kontakt z zanieczyszczonymi odchodami, śliną, moczem, krwią lub innymi wydzielinami zakażonych zwierząt. Może być również przenoszony przez ludzi na rękach lub ubraniach. Najbardziej narażone są kocięta, których układ odpornościowy nie jest jeszcze rozwinięty, choć dorosłe koty z osłabioną odpornością także mogą zachorować.

Objawy panleukopenii obejmują:

Herpeswiroza kotów, znana również jako koci katar, jest ostra chorobą wywołaną przez wirusa FHV-1 (Herpeswirus kotów typu 1). Herpeswirus kotów powoduje ostre zapalenie jamy nosowej i tchawicy. U kociąt objawia się:

U dorosłych kotów najczęściej prowadzi do:

Po ustąpieniu objawów większość kotów staje się nosicielami, a wirus przechodzi w stan uśpienia (latencji). Jego ponowna aktywacja może nastąpić w okresach stresu, osłabienia odporności lub w wyniku stosowania kortykosteroidów.

Kaliciwiroza to jedna z dwóch głównych chorób wywołujących infekcje górnych dróg oddechowych oraz spojówek u kotów. Szacuje się, że stanowi ona ponad 50% przypadków takich infekcji. Choroba jest wywoływana przez kaliciwirus kota (feline calicivirus, FCV), który należy do rodziny Caliciviridae. Kaliciwirusy występują na całym świecie i są patogenne dla kotowatych. Istnieje wiele szczepów FCV, charakteryzujących się silną mutagennością, co prowadzi do zróżnicowanych objawów o różnej zjadliwości.

Oznacza to, że nawet szczepione koty mogą zachorować, ponieważ ich odporność może być słaba lub niewystarczająca przeciwko nowym, zmutowanym szczepom. Zakażenie następuje poprzez kontakt bezpośredni (np. z wydzielinami chorego kota) lub pośredni (np. poprzez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami). Wirus może przetrwać w środowisku zewnętrznym do 10 dni i jest odporny na wiele środków dezynfekcyjnych.

Objawy kaliciwirozy najczęściej obejmują:

W ciężkich przypadkach mogą wystąpić:

Szczególnie zagrożone są kocięta i starsze koty. Istnieje również bardzo ciężka postać kaliciwirozy, zwana kaliciwirozą ogólnonarządową lub krwotoczną (VS-FCV). Jest to wyjątkowo zaraźliwa i śmiertelna forma choroby, charakteryzująca się obrzękami, owrzodzeniami skóry, wymiotami, biegunką, uszkodzeniami wątroby i zapaleniem płuc.

Wścieklizna to jedna z najgroźniejszych chorób odzwierzęcych, wywoływana przez wirus z rodzaju Lyssavirus, który atakuje centralny układ nerwowy. W Polsce głównym nosicielem choroby jest lis rudy, dlatego regularnie prowadzone są akcje szczepienia tych zwierząt. Psy i koty mogą zarazić się od dzikich zwierząt, co podkreśla znaczenie regularnych szczepień ochronnych.

Do zakażenia dochodzi, gdy ślina chorego zwierzęcia wejdzie w kontakt z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową. Choroba może przebiegać w formie cichej lub szałowej. W postaci cichej zwierzę staje się apatyczne, osłabione, może mieć paraliż i trudności z przełykaniem. Postać szałowa objawia się nadpobudliwością oraz agresywnym zachowaniem.

Objawy wścieklizny u kotów mogą być następujące:

Ważne jest, aby pamiętać, że nie każde zakażone zwierzę musi wykazywać wszystkie opisane objawy.

Szczepienia dodatkowe to szczepienia, które nie są częścią podstawowego zestawu szczepień obowiązkowych, ale są zalecane w określonych sytuacjach. Takie szczepienia mają na celu ochronę zwierzęcia przed chorobami, które mogą występować w zależności od jego stylu życia, środowiska, w którym przebywa, lub ryzyka narażenia na konkretne patogeny. Do szczepień dodatkowych kotów zaliczamy m.in. szczepienia przeciwko białaczce (FeLV) i chlamydii (Chlamydophila felis).

Są one zalecane dla mruczków, które mają kontakt z innymi zwierzętami lub przebywają w miejscach o dużym skupisku kotów, takich jak schroniska, domy zastępcze, czy hodowle. Natomiast koty, które nie wchodzą w interakcje z innymi zwierzętami, zazwyczaj nie wymagają tych szczepień. Szczepienie kota przeciwko białaczce wykonuje się około 8. tygodnia życia, a kolejną dawkę podaje się po 3–4 tygodniach. Dawkę przypominającą należy podać po roku, a koty z grupy ryzyka powinno się następnie doszczepiać co 2–3 lata.

Przed szczepieniem przeciwko białaczce (FeLV) zaleca się wykonanie testu, aby sprawdzić, czy kot nie jest już nosicielem wirusa. Test pozwala wykryć obecność wirusa białaczki kotów w organizmie. Jeśli zwierzak jest już zakażony, nie powinno się go szczepić, ponieważ szczepionka może być nieskuteczna lub prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia. Szczepienie przeciw chlamydii podaje się pomiędzy 8. a 9. tygodniem życia, a następnie po 2–4 tygodniach. W przypadku, gdy kot miał kontakt z bakterią, konieczne jest coroczne doszczepianie.

Białaczka (Feline Leukemia Virus – FeLV), to wirusowa choroba występująca u kotów, która wpływa na ich układ odpornościowy, osłabiając zdolność do zwalczania infekcji. Wirus może prowadzić do różnych powikłań zdrowotnych, takich jak anemia, choroby nowotworowe, problemy z układem oddechowym i pokarmowym oraz osłabienie ogólnego stanu zdrowia. FeLV przenosi się głównie przez kontakt z zakażonymi kotami, ich śliną, krwią, moczem, nasieniem lub mlekiem matki.

Białaczka u kota może objawiać się na różne sposoby, a symptomy mogą się różnić w zależności od zwierzęcia. U niektórych mruczków choroba przebiega bezobjawowo, podczas gdy inne wykazują szereg widocznych oznak. Jako że nie każdy kot zakażony wirusem FeLV wykazuje symptomy, regularne badania i testy na białaczkę są istotne, aby wcześnie wykryć chorobę.

Do najczęściej obserwowanych objawów białaczki u kotów należą:

Chlamydioza u kotów to choroba bakteryjna wywołana przez Chlamydophila felis. Głównym objawem jest zapalenie spojówek, które z czasem postępuje, powodując ból i dyskomfort. Kot może mieć oczy całkowicie przymknięte i sklejone wydzieliną. Choroba ta przenosi się głównie drogą kontaktu bezpośredniego, poprzez ślinę, wydzieliny z oczu oraz oddechowe wydzieliny zakażonych zwierząt. Najczęstszy sposób zakażenia to kontakt z wydzieliną z worka spojówkowego chorego kota.

Objawy chlamydiozy u kotów mogą obejmować:

Kot może również unikać kontaktu, bać się dotyku, a nawet reagować agresywnie, gdy próbuje się dotknąć jego oka, ponieważ odczuwa ból. Chlamydioza może występować zarówno u mruczków młodszych, jak i dorosłych, zwłaszcza w miejscach o dużym zagęszczeniu kotów, takich jak schroniska czy hodowle. Choroba ta może być bardzo niebezpieczna, a w skrajnych przypadkach, jeśli nie jest leczona, może doprowadzić nawet do śmierci zwierzęcia.

Szczepienia kotów są kluczowe dla ochrony przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Zasadnicze szczepienia obejmują preparaty przeciwko panleukopenii, herpeswirozie, kaliciwirozie oraz wściekliźnie, które powinny być przeprowadzone w odpowiednich terminach, zależnie od wieku kota. Ponadto, koty powinny być szczepione przeciwko białaczce (FeLV) i chlamydiozie w zależności od ryzyka kontaktu z innymi zwierzętami. Regularne szczepienia pozwalają zapewnić zdrowie i długowieczność zwierzęcia, zwłaszcza w przypadku kotów wychodzących i przebywających w miejscach o dużym zagęszczeniu innych mruczków, takich jak schroniska czy hodowle.