Wścieklizna to jedna z najbardziej niebezpiecznych chorób odzwierzęcych. Wywoływana jest przez wirus z rodzaju Lyssavirus, który atakuje centralny układ nerwowy. W Polsce choroba ta jest stale monitorowana, jednak wciąż pozostajemy krajem o wysokim stopniu ryzyka, między innymi z powodu zaniedbań właścicieli zwierząt domowych w kwestii szczepień.

Przypadki wścieklizny w Polsce w ostatnich latach

W 2022 roku Mazowiecki Wojewódzki Lekarz Weterynarii zgłosił 31 przypadków wścieklizny u zwierząt w województwie mazowieckim, a w 2023 roku wykryto wściekliznę u martwego lisa w miejscowości Polana w województwie podkarpackim. W naszym kraju głównym rezerwuarem choroby jest lis rudy, dlatego regularnie przeprowadzane są akcje doustnych szczepień lisów wolno żyjących.

Wirusa wścieklizny mogą jednak przenosić także gryzonie i inne ssaki, takie jak np. wiewiórki, nietoperze czy borsuki. Psy i koty mogą zarazić się od dzikich zwierząt, dlatego tak ważne jest regularne poddawanie ich szczepieniom ochronnym. Do zakażania dochodzi wówczas, gdy ślina chorego zwierzęcia wejdzie w kontakt z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową.

Okres inkubacji wścieklizny, czyli czas od momentu zakażenia do pojawienia się objawów, może być różny i zależy od czynników, takich jak m.in. ilość wirusa wprowadzonego do organizmu, jego zjadliwość, miejsce zakażenia, rozległość ran oraz gatunek i wiek zakażonego zwierzęcia. Zazwyczaj inkubacja trwa od kilku dni do ponad 7 lat.

U mniejszych zwierząt, takich jak pies czy kot, okres inkubacji wynosi od kilku do 90 dni. Objawy wścieklizny w zależności od gatunku mogą się nieco różnić. Choroba może mieć postać cichą lub szałową. W postaci cichej zwierzę staje się osłabione, apatyczne, może mieć trudności z połykaniem i paraliż. Natomiast postać szałowa charakteryzuje się nadpobudliwością i agresywnym zachowaniem.

Objawy wścieklizny u psa i kota

U psów najczęściej obserwuje się następujące objawy:

• niepokój,
• nadmierna pobudliwość,
• zwiększony popęd płciowy,
• agresja,
• skłonność do włóczęgostwa,
• spożywanie niejadalnych przedmiotów,
• zez,
• ochrypły głos,
• nadmierne ślinienie,
• opadanie żuchwy z wysuniętym językiem,
• niedowłady kończyn oraz inne rodzaje paraliżu.

U kotów występują objawy podobne jak u psów, przy czym mruczki mają tendencję do zachowań, takich jak:

• chowanie się,
• uciekanie,
• nieustanne miauczenie,
• agresja.

U kotów przed śmiercią zazwyczaj dochodzi do paraliżu kończyn. Należy podkreślić, że nie u każdego zwierzęcia zakażonego wirusem wścieklizny muszą wystąpić wszystkie wymienione objawy.

Jak często należy szczepić psa i kota przeciw wściekliźnie?

Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych, właściciele psów są zobowiązani zaszczepić swoje czworonogi w ciągu 30 dni od ukończenia przez nie 3. miesiąca życia, a następnie regularnie co 12 miesięcy. Po szczepieniu właściciel psa otrzymuje zaświadczenie lub wpis do paszportu zwierzęcia.

Od 31 grudnia 2021 roku, na obszarach zagrożonych wścieklizną, wprowadzono obowiązek szczepienia kotów przeciwko tej chorobie. Pierwsze szczepienie należy przeprowadzić w ciągu 30 dni od ukończenia przez kota 3. miesiąca życia, a kolejne szczepienia powinny być wykonywane co najmniej raz na 12 miesięcy od daty poprzedniego.

Za niedopełnienie obowiązku zaszczepienia psa lub kota przeciw wściekliźnie grozi kara grzywny w wysokości 500 zł. Należy być jednak świadomym, że stawka jest o wiele wyższa – w grę wchodzi życie zwierzęcia i innych istot w jego otoczeniu, również nasze. Bądźmy odpowiedzialni i szczepmy regularnie nasze czworonogi.

Źródła: wetgiw.gov.pl, gov.pl