
Jak powstał Jednorożec Magdeburski?
W 1663 roku w Seweckenberge koło Quedlinburga, w okolicach Magdeburga, mieściły się kamieniołomy, gdzie wydobywano gips. To tam odkryto skamieniałości z okresu ostatniego zlodowacenia, które posłużyły słynnemu uczonemu i burmistrzowi Otto von Guericke'owi do stworzenia Jednorożca Magdeburskiego w 1678 roku.
Von Guericke wykorzystał odnalezione fragmenty szkieletów, które należały do zwierząt współczesnych i kopalnych. "Róg" zrekonstruowanego jednorożca jest najprawdopodobniej kłem narwala jednozębnego (dużego ssaka morskiego z rodziny narwalowatych z rzędu waleni), czaszka przypomina skamieniałą czaszkę nosorożca włochatego, a łopatki i kości dwóch przednich nóg pochodzą od wymarłego mamuta włochatego.
Niestety, sama rekonstrukcja stworzona przez Guericke’a zaginęła, a do czasów współczesnych zachowały się jedynie rysunki tego zwierzęcia. Najstarszy rysunek, opublikowany w 1714 roku przez niemieckiego lekarza Michaela Bernharda Valentiniego powstał na podstawie szkiców Von Guericke’a oraz opisu Johannesa Meyera, astronoma z Quedlinburga.
Najsłynniejszy rysunek opublikował Gottfried Leibniz w dziele "Protogaea" z 1749 roku. Leibniz przyznał, że rysunki zostały poprawione zgodnie z jego własną wyobraźnią i wiedzą, a opierał się on na opisach i rysunkach Johannesa Meyera.
Na podstawie rysunku Valentiniego z 1714 roku wykonano jedną z rekonstrukcji Magdeburskiego Jednorożca, którą można oglądać w Muzeum Historii Naturalnej w Magdeburgu. Druga rekonstrukcja, bazująca na rysunku z książki Leibniza, została wystawiona obok ogrodu zoologicznego w Osnabrück.
Dlaczego Jednorożec Magdeburski uważany jest za jedną z najgorszych rekonstrukcji skamieniałości?
Jednorożec Magdeburski został stworzony na podstawie błędnych założeń i wykorzystania fragmentów różnych zwierząt, które nie miały ze sobą nic wspólnego. Otto von Guericke, kreując rekonstrukcję, wykorzystał elementy szkieletów zwierząt współczesnych i kopalnych, takich jak narwal jednozębny, mamut włochaty i nosorożec włochaty, które były zupełnie różne pod względem anatomii i pochodzenia.
Ponadto część skamieniałości została uszkodzona, a cała rekonstrukcja nie opierała się na solidnych podstawach naukowych. Za czasów von Guericke’a i Leibniza brakowało wiedzy o paleontologii, więc ich prace opierały się bardziej na wyobraźni niż na dowodach naukowych.
Efekt końcowy przypominał bardziej fantastyczne stworzenie niż realne zwierzę. Wszystko to sprawia, że Jednorożec Magdeburski jest uznawany za nieudaną, pseudonaukową rekonstrukcję – jedną z najmniej wiarygodnych w historii nauki.
Źródła: Facebook / Kulturhistorisches Museum Magdeburg, crazynauka.pl
Zobacz także