Jeże to sympatyczne zwierzęta, które rozczulają nas swoimi pyszczkami. Chociaż są niewielkich rozmiarów, skrywają w sobie wiele tajemnic. Oto 11 ciekawostek na temat jeży, które pomogą lepiej zrozumieć te małe, kolczaste stworzenia.
Na świecie istnieje aż 17 gatunków jeży, które można spotkać na kilku kontynentach. Jeże zamieszkują Europę, Azję, Afrykę, a nawet Australię. Dzięki swoim zdolnościom przystosowawczym potrafią przetrwać w najtrudniejszych warunkach, łącznie z pustyniami. Najczęściej jednak można spotkać je w parkach i ogrodach. Niektóre są też hodowane w domach.
Jeże mają na swoim grzbiecie od 5000 do 7000 kolców, które mogą ustawiać pionowo lub kłaść na grzbiecie, zależnie od sytuacji. Każdy z nich wytrzymuje około roku, po czym zostaje zastąpiony nowym. Co ciekawe, kolce to włosy, które zmieniły swoją funkcję z ochronnej na obronną. Są zbudowane głównie z keratyny, mają 2– 3 cm długości. Po ukłuciu trudno je wyjąć.
Kiedy jeże czują się zagrożone lub zaniepokojone, stosują jedną z najbardziej charakterystycznych taktyk obronnych. Zwijają się w kulki, chroniąc wrażliwe części ciała (brzuch i klatkę piersiową pokryte futrem, nie kolcami) przed drapieżnikami. Naturalnymi wrogami lisów są lisy i borsuki. Niestety w kulkę zwijają się też na drogach, przez co nierzadko giną.
Jesienią, kiedy temperatura powietrza spada, jeże rozpoczynają przygotowania do hibernacji. W tym czasie podwajają swoją masę ciała, a większość procesów fizjologicznych w ich organizmie znacznie spowalnia. Jeże stają się otępiałe i wolne. Zimę przesypiają w stertach liści (dlatego warto zostawić je w ogrodzie) lub w norach wykopanych pod korzeniami drzew. Podczas snu ich puls zwalnia z około 120 uderzeń na minutę do 20. Budzą się dopiero na wiosnę.
Jeże rozpoczynają samotne życie w wieku od czterech do siedmiu tygodni. W pary łączą się jedynie w okresie rozrodu. Wtedy też samce stają się bardzo agresywne i walczą ze sobą nawzajem. Po wygranej walce wykonują wokół samicy specjalny taniec: tańczą i tupią, by okazać swoje dźwięki. Jeśli nie spodoba się on samicy, jeż adorator zostanie potraktowany kolcem, ale jeśli samiec przypadnie samicy do gustu, ich kopulacja będzie trwała kilka godzin.
Kiedy jeże wychodzą na nocne żerowanie, mogą przejść nawet 3 kilometry w jednym wyjściu. Dla tak małego zwierzęcia to ogromna odległość.
Częstym błędem popełnianym przez osoby, które znalazły chorego lub rannego jeża, jest podawanie mu mleka. W rzeczywistości jeże nie tolerują laktozy – spożycie mleka jest dla nich śmiertelnie niebezpieczne! Zamiast tego piją wodę. Jeśli chodzi o pokarm, jeż lubi karmę dla kociąt. Nie nosi jabłka na grzbiecie...
Jeże mają charakterystycznie długi pysk, który ułatwia im polowanie na owady, robaki, gąsienice i komary. Na deser zwykle jadają jagody. Ponieważ ich wzrok jest bardzo słaby, w trakcie polowań korzystają głównie ze słuchu i węchu.
Jeże europejskie posiadają zdolność do neutralizowania jadu żmii dzięki obecności odpowiednich białek we krwi. Są odporne na śmiertelne ukąszenia węży. Zdarza się jednak, że po ukąszeniu chorują.
Jeże uwielbiają intensywne zapachy. Po zetknięciu się z nimi szukają ich źródła i wcierają je łapkami w kolce. Szczególnie dotyczy to substancji toksycznych dla innych zwierząt, np. niektórych roślin. Naukowcy uważają, że służy to jako dodatkowy środek odstraszający. Jest też hipoteza, że w ten sposób chcą przypodobać się innym jeżom.
Dieta jeży opiera się na owadach i szkodnikach ogrodowych, dzięki czemu są uwielbiane przez ogrodników – warto o tym pamiętać, robiąc jesienne porządki.
Jeże to nie tylko urocze stworzenia, ale także prawdziwe arcydzieła natury. Ich zdolność do przetrwania w różnych środowiskach, skomplikowana budowa ciała i nietuzinkowe zachowania, czynią je fascynującymi obiektami badań i obserwacji. Dlatego warto docenić te niesamowite stworzenia i spróbować im pomóc.