Inteligencja jest pojęciem trudnym do zdefiniowania. Można powiedzieć, że każdy żyjący gatunek ma jej dokładnie tyle, ile potrzebuje, by przetrwać. Są jednak zwierzęta, które — posługując się ludzkim rozumieniem inteligencji — wyróżniają się na tle innych. Potrafią rozwiązywać skomplikowane łamigłówki, robić sztuczki, wykazują się empatią. Oto 15 najinteligentniejszych gatunków zwierząt.
W internecie można znaleźć mnóstwo filmów przedstawiających szopy w niecodziennych sytuacjach. Szopy pracze można nauczyć robić pranie, jeździć na rowerze, zamiatać podłogę. Instynktownie myją jedzenie. Średnio mają aż 438 neuronów. Gdyby oceniać je wyłącznie na tej podstawie, byłyby małymi naczelnymi. Co ciekawe, szopy pracze występują w Polsce. Niestety na naszej szerokości geograficznej są gatunkiem inwazyjnym.
Papuga Żako to prawdziwy Albert Einstein wśród ptaków. Ta szara papuga uznawana za jednego z najlepszych naśladowców ludzkiej mowy. Niektóre osobniki rozumieją znaczenie wypowiadanych słów i potrafią używać ich we właściwym kontekście, np. dziękować za nalanie im wody. Amerykańska psycholog Irene Pepperberg uważa, że Żako ma inteligencję 5-letniego dziecka.
Struktura i pofałdowanie kociego mózgu w 90 proc. odpowiada mózgowi ludzkiemu. Koty mają ok. 300 milionów neuronów odpowiadających za rozwiązywanie problemów i racjonalne podejmowania decyzji. Badania naukowe dowodzą, że koty mają doskonałą pamięć. Ich pamięć długoterminowa sięga nawet 10 lat wstecz. Koty potrafią przypomnieć sobie dawne traumy, radości i strachy. Niektórzy twierdzą też, że koty potrafią przewidywać śmierć.
Inteligencja gołębi zaskakuje. Te ptaki potrafią odróżnić obrazy Picassa od Moneta, nowotwór łagodny od złośliwego, a pięć ziarenek ryżu od sześciu. Do domu potrafią trafić z odległości kilku tysięcy kilometrów, a odległość 750 km pokonują w zaledwie 8 godzin. Dawniej były wykorzystywane do poszukiwania rozbitków, a także jako zwierzęta wojskowe. Szkoda, że większość ludzi postrzega je jako "latające szczury".
Szczury są częstym przedmiotem badań z zakresu zoopsychologii. Te niepozorne gryzonie szybko się uczą, budują relacje społeczne, potrafią przetrwać w każdych warunkach. Najbardziej inteligentne szczury potrafią aportować przedmioty, dzielić się z człowiekiem jedzeniem, a nawet wykonywać sztuczki. Z drugiej strony szczury są bardzo ostrożne i niechętnie ryzykują swoim życiem.
Ośmiornica ma aż 500 mln neuronów. Z natury jest inteligentna i ciekawska. Potrafi odróżniać kształty, odkręcić słoik, rozpoznawać twarze. Jej domeną są brawurowe ucieczki z niewoli. Zaobserwowano ośmiornicę, która stłukła żarówkę, by ją zgasić. Fascynujące życie ośmiornic można obserwować w wyjątkowym filmie przyrodniczym "Czego nauczyła mnie ośmiornica" w reżyserii Jamesa Reeda. Gorąco polecam!
Nikt nie ma wątpliwości, że psy to jedne z najinteligentniejszych zwierząt na ziemi. Z łatwością uczą się nowych komend i umiejętności, są wrażliwe na emocje i empatyczne. Psy wiedzą, która jest godzina i potrafią rozpoznawać złych ludzi. Według naukowców dorównują inteligencją dwuletnim dzieciom. To przykre, że niektóre z nich są maltretowane albo trzymane na łańcuchu.
Świnie potrafią grać w gry video, ratują tonących, są towarzyskie i lubią się bawić. Wcale "nie leżą we własnych odchodach", a jedzenie nie jest dla nich najważniejsze. Gdyby tak było, byłyby szczęśliwe w przemysłowych hodowlach, gdzie są tuczone do niebotycznych rozmiarów. Badania naukowe wskazują, że świnie pod wieloma względami są mądrzejsze od psów i kotów. Szkoda, że częściej, niż żywe, widzimy je martwe.
Wrona siwa to jeden z niewielu nieczłekokształtnych, który potrafi wykorzystywać narzędzia. Potrafią rozłupywać kamieniem orzeszki, zrzucają je też z wysokości, a suchy chleb moczą w kałużach. Co ciekawe, nie wchodzą na ulice na czerwonym świetle. Najnowsze badania dowodzą, że inteligencją dorównują 7-letnim dzieciom.
Kruki są niezwykle mądre. Pod niektórymi względami prześcignęły szympansy. Ich wyjątkową zdolnością jest umiejętność samokontroli. Kruki potrafią opanować instynkt i zrezygnować z jedzenie, jeżeli wiedzą, że zaraz dostaną go więcej. Potrafią nawet handlować i przynosić prezenty. Niestety większość ludzi nie kojarzy ich zbyt dobrze. Wszystko za sprawą ich mrocznego wyglądu i dawnych przesądów.
Słonie są jednym z najbardziej empatycznych gatunków na świecie. Pocieszają się nawzajem, wspólnie wychowują młode, czuwają przy swoich grobach. Swoją trąbą posługują się jak ludzie rękoma. Potrafią wykonywać skomplikowane zadania. Słonie mają doskonałą pamięć. Znana jest historia dwóch słonic Shirley i Jenny, które rozpoznały się po 20 latach.
Mózgi delfinów są niezwykle skomplikowane. Ich najważniejszym zmysłem jest słuch. Potrafią komunikować się nie tylko w obrębie własnego gatunku, ale również z innymi zwierzętami. Układ limbiczny delfinów jest o wiele bardziej złożony od ludzkiego. Naukowcy podejrzewają, że delfiny mogą odczuwać emocje mocniej od ludzi. Lepiej nie myśleć co czują w zamknięciu.
W magazynie naukowym "Proceedings of the Royal Society B" opublikowano badania dowodzące, że goryle są inteligentniejsze od Lucy — człekokształtnej przedstawicielki gatunku Australopithecus afarensis żyjącej ponad 3 miliony lat temu. Goryle potrafią posługiwać się narzędziami, komunikują się między sobą, tworzą hierarchie. Są czułym i oddanym sobie gatunkiem. Niestety wciąż giną z ręki ludzi.
Umiejętności orangutanów można porównać do zdolności 10-letniego dziecka. Znana jest historia orangutana, który ukradł jednemu z biologów klucz, zamknął się w szopie, zjadł wszystkie banany, a następnie wyszedł z niej i odłożył klucz na miejsce. Innego orangutana nauczono języka migowego. Kiedy dowiedział się, że jeden z naukowców bada małpie odchody, wypróżnił się i zaniósł mu swoją kupę.
Tak naprawdę nie ma wielu różnić między szympansem a człowiekiem. Podobnie widzimy, słyszymy. Chorujemy nawet na te same choroby. Być może największa różnica między gatunkami polega na tym, że szympansy po każdej walce, godzą się. Ludzie żywią urazę latami. Szympansy, podobnie jak inne naczelne, potrafią posługiwać się narzędziami, komunikują się ze sobą, potrafią być podstępne i dowcipne. Nie nadają się jednak na zwierzęta domowe.
Więcej:
Zwierzęta