Ptasia grypa u kotów. Jakie daje objawy i czy kot może nią zarazić człowieka?

W zeszłym tygodniu z całej Polski zaczęły napływać informacje o "tajemniczej chorobie kotów". Lekarze weterynarii alarmowali, że na chorobę nie działają żadne leki, a jej przyczyny pozostają nieznane. W środę Główny Inspektorat Weterynaryjny poinformował, że u 16 zmarłych kotów potwierdzono obecność wirusa ptasiej grypy.

"Do Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach do dnia dzisiejszego do godz. 15.00 wpłynęły ogółem 33 próbki pochodzące od kotów z Gdańska, Gdyni, Poznania, Lublina, Pruszcza Gdańskiego, Nowego Dworu Mazowieckiego, Bydgoszczy, Wrocławia i okolic Zamościa" – czytamy w komunikacie na stronie GIW.

"Wyniki dodatnie uzyskano w 15 z 19 już przebadanych próbek. Wszystkie wyniki dodatnie wskazują na materiał genetyczny wirusa ptasiej grypy H5N1 i pochodzą z Gdańska, Gdyni, Pruszcza Gdańskiego, Lublina, Bydgoszczy i Poznania" – informuje Główny Lekarz Weterynarii.

Ekspert zaznacza, że w jednej ze zbadanych próbek przez zespół naukowców z wydziału medycyny weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW), pochodzącej z Warszawy, stwierdzono wynik dodatni w kierunku grypy H5N1, co oznacza 16 potwierdzonych ognisk w kraju.

Czy tylko w Polsce koty chorują na ptasią grypę?

W przeszłości koty uważano za odporne na zachorowanie na grypę. Obecnie wiadomo, że koty są podatne na zakażenia wybranymi wirusami grypy typu A, pochodzącymi od innych gatunków, w tym od ptaków.

Do tej pory zidentyfikowano 140 szczepów wirusa. Koty atakuje szczep A/H5N1 uważany za najbardziej zajadły. W Trójmiejskiej Klinice Weterynaryjnej w Gdańsku zmarło aż 10 z 13 kotów z zarażenia. Ten typ wirusa występuje na całym globie.

Wirusa A/H5N1 pierwszy raz stwierdzono u kota domowego w 2004 roku w Tajlandii. Na ptasią grypę zachorowało wtedy kilkanaście mruczków. Wiadomo, że jeden z nich zjadł wcześniej mięso zakażonego kurczaka. Kolejne przypadki odnotowano w 2006 roku w Austrii i w Niemczech, a w 2023 roku w USA.

Dane Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (WOAH) wskazują, że do czasu zachorowań w Polsce na całym świecie potwierdzono jedynie dwa przypadki zgonów kotów na ptasią grypę. Oba miały miejsce na początku tego roku.

Pierwsze potwierdzone zgony kotów z powodu A/H5N1 odnotowano w lutym w 2023 roku w Stanach Zjednoczonych w stanie Nebraska. Chore koty mieszkały wspólnie. U obu z nich wystąpiły objawy neurologiczne. Jeden z kotów zmarł, drugiego uśpiono.

Jak koty zarażają się wirusem ptasiej grypy?

Główny Inspektorat Weterynaryjny pracuje nad zidentyfikowaniem źródła zakażenia. Być może chodzi o zakażony drób. Przypomnijmy, że podobny przypadek miał miejsce w Kazachstanie, Mongolii i Rosji, gdzie spożywano skażone mięso.

Na razie nie wiadomo, w jaki sposób zarażają się domowi pupile. "Trwają dalsze szczegółowe badania materiału genetycznego wirusów. Wstępne badania wykluczają pochodzenie wirusa grypy, który powodował w ostatnich tygodniach zachorowania u mew" – czytamy na stronie GIW.

Eksperci zwracają uwagę, że zarażone ptaki nie są w stanie przelecieć dużych odległości, a obserwowany w 2006 roku "atak ptasiej grypy w Europie" nie pokrywa się z migracjami dziko żyjących ptaków. Wiele wskazuje więc na to, że źródło choroby może leżeć w zakażonym drobiu.

Możliwe też, że koty mogą zarażać się od siebie nawzajem. Sugerują to przeprowadzone w 2006 roku badania, których autorem jest prof. Guus Rimmelzwaan – wirusolog, wykładowca na Uniwersytecie Medycyny Weterynaryjnej w Hannoverze w Niemczech.

Naukowiec zwraca uwagę, że grypa u kotów może rozprzestrzeniać się w taki sam sposób, jak grypa wśród ludzi, np. przez bezpośredni kontakt (wspólna zabawa, robienie "baranka”) lub przez zanieczyszczone powierzchnie (legowiska, wspólne miski).

Jakie objawy daje ptasia grypa u kotów, ptaków i ludzi?

Objawy ptasiej grypy u ptaków:

• depresja,
• brak apetytu,
• spadek/utrata produkcji jaj,
• miękkie skorupki jaj,
• objawy nerwowe,
• siny i spuchnięty grzebień lub korale
• silne łzawienie,
• obrzęk pod oczami,
• kichanie,
• trudności z oddychaniem,
• biegunka.

Objawy ptasiej grypy u kotów:

• hiperglikemia,
• otępienie,
• sztywność kończyn,
• duszność,
• anizokoria,
• brak reakcji źrenic na światło,
• drgawki,
• ataki padaczkowe,
• spadek saturacji,
• hipokaliemia,
• podniesione parametry AST i CK we krwi.

Objawy ptasiej grypy u ludzi:

• gorączka,
• kaszel,
• ból gardła,
• bóle mięśni,
• bóle stawów,
• zapalenie spojówek,
• ataksja,
• problemy z oddychaniem.

Czy można zarazić się ptasią grypą od kota?

Od stycznia 2003 do marca 2023 zgłoszono 868 przypadki zakażeń wariantem A/H5N1 u ludzi. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) śmiertelność u ludzi wynosi 60 proc. Ptasia grypa jest więc chorobą niebezpieczną.

Ludzie zarażają się A/H5N1, dotykając chorych ptaków, ich wydzielin lub kału. Dotychczas większość zachorowań u ludzi miała miejsce w rejonach wiejskich, gdzie hodowany jest drób oraz u osób narażonych zawodowo na kontakt z zakażonym drobiem: weterynarzy, pracowników ferm, zootechników.

Obecnie nie uważa się, żeby człowiek mógł zarazić się wirusem ptasiej grypy od kota – wręcz przeciwnie: są badania naukowe, które sugerują, że to człowiek może zarazić kota wirusem grypy sezonowej.

Jak chronić kota przed zarażeniem wirusem A/H5N1?

Czy są powody do paniki? Niekoniecznie. Przypadki zakażenia wirusem grypy u kotów stanowią rzadkość i zazwyczaj przebiegają łagodnie lub bezobjawowo, ale dla dobra kotów w obecnej sytuacji powinniśmy zachować ostrożność.

GIW apeluje, aby wstrzymać się z wypuszczaniem kotów na zewnątrz, nie podawać im surowego drobiowego mięsa i ograniczać kontakty z innymi zwierzętami oraz obuwiem używanym na zewnątrz.

Miejmy nadzieję, że wkrótce uda się odnaleźć źródło zakażenia, a nasi pupile będą bezpieczni. Sprawę będziemy relacjonować na bieżąco.