Ryjówka aksamitna – jeden z trzech jadowitych ssaków w Polsce
Ryjówka aksamitna – jeden z trzech jadowitych ssaków w Polsce fot. openverse.com
Reklama.

Ryjówka aksamitna (Sorex araneus) może ważyć od 5 do 15 g. W Polsce występuje pospolicie. Można spotkać ją w ogrodach, lasach, na łąkach. Gniazda buduje pod ziemią. Ukrywa je w gęstej roślinności lub przy próchniejących pniach. Zwierzę wyznacza terytorium o promieniu 370–630 metrów od gniazda. Jego granic strzeże przez całe życie, agresywnie atakując inne ryjówki.

Dorosłe osobniki ważą od 5 do 15 gramów. Długość ich ciała wynosi około 4 cm, kolejne 4 cm mierzy ich ogon. Wyglądem przypominają myszy. Niewielkie rozmiary nie przeszkadzają im jednak w polowaniu na większe zwierzęta, np. ropuchy. Pomaga im w tym jad, który paraliżuje ofiary oraz dobry kamuflaż – zimą futerko ryjówki jaśnieje, latem ciemnieje, by mogła atakować z ukrycia.

Ryjówka aksamitna jest jednym z najbardziej żarłocznych ssaków – w ciągu doby zjada pokarm o masie 80–90 proc. ciężaru swojego ciała, bez jedzenia ginie w ciągu 10 godzin. Aby utrzymać się przy życiu, zwierzę żeruje całą noc, a w dzień je co 2–3 godziny. Żywi się ślimakami, owadami, płazami, nie gardzi też padliną. Sama najczęściej pada ofiarą ptaków, głównie sów.

Co ciekawe, dopiero rok temu naukowcy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu udowodnili, że ten mały ssak wytwarza jad. Toksyny obecne w ślinie ryjówki po dostaniu się do organizmu ofiary uszkadzają krwinki czerwone, powodując paraliż i śpiączkę. Kiedy ofiara jest bezbronna, ryjówka ją zjada.

Na szczęście ilość jadu wytwarzanego przez ryjówkę aksamitną jest zbyt mała, aby zaszkodzić ludziom. Niemniej możliwe jest wystąpienie ciężkiej reakcji alergicznej u zwierząt domowych, zwłaszcza psów i kotów, które zapolują na ryjówkę. Z tego powodu psy w lesie należy wyprowadzać na smyczy, a kotów nie puszczać samopas.