Kocie wąsy, zwane wibrysami, tak samo, jak sierść i pazury, składają się z włóknistego białka zwanego keratyną. Są jednak znacznie sztywniejsze od "zwykłych włosów".
Koty domowe mają po 12 wąsów z każdej strony nosa. Łącznie jest ich 24. Ich długość zależy od rasy kota, a kolor od jego umaszczenia.
Kocie wąsy można znaleźć po obu stronach nosa. Można też zauważyć je nad oczami. Co ciekawe, koty mają też wąsy na przednich łapach.
Kocie wąsy nie są unerwione, ale na ich końcówkach znajdują się wykrywające wibracje czujniki zwane proprioceptorami. Wibracje z nich są przekazywane do mieszków włosowych, następnie do mózgu.
Mieszki włosowe kotów są bardzo wrażliwe na wibracje przekazywane przez wąsy. Niektóre koty nie lubią pić lub jeść z miski, której krawędzi dotykają wąsami.
Niektóre koty na dotykanie wąsów reagują miauczeniem lub drapaniem. Lepiej tego nie robić, by nie rozgniewać mruczka.
Oczy kociąt otwierają się dopiero w drugim tygodniu życia, a uszy w trzecim. Do tego czasu kocięta odbierają świat zmysłem dotyku i wąsami, z którymi przychodzą na świat.
Kotka może nadmiernie wylizywać wąsy kociąt ze względu na przesadną pielęgnację albo po to, by zapobiec dalekim wędrówkom. Do końca nie udało się tego ustalić naukowcom.
Starsze koty zrzucają wąsy naturalnie, młodsze mogą tracić je w wyniku wypadków lub pielęgnacji. Zwykle mija miesiąc lub dwa, zanim kotkowi odrosną wibrysy. Zdarza się, że u chorych kotów wąsy nie odrastają.
Łacińska nazwa wibrysów to "vibrissae". Jak łatwo się domyślić słowo pochodzi od łacińskiego słowa "vibratio", czyli "drganie".
Wąsy kota są mniej więcej szerokości jego ciała, więc zwierzę używa ich do oceny, jak szeroka jest przestrzeń i czy zdoła przez nią przejść.
Wąsy na kocich łapach działają jak radary na wibracje. Dzięki niej koty wyczuwają ruch ofiary i rzucają się na nią, nim zdąży uciec. Podobnie w drugą stronę – dzięki wąsom na łapach kot wyczuwa obecność drapieżników.
Koty widzą nocą lepiej od ludzi, ale w nocnych wędrówkach pomagają im też wąsy. Koty dzięki swoim wibrysom wyczuwają prądy powietrza i wykorzystują je do nawigacji.
Mankamentem kocich oczu jest to, że słabo widzą z bliska. Tę funkcję poniekąd wykonują za nie wąsy, którymi kot ociera o różne przedmioty, by je poczuć i "dostrzec".
Kocie wąsy są tak czułe, że kot potrafi wyczuć nimi unoszące się w powietrzu drobinki kurzu. Zanim dostaną się oka, kot może mrugnąć lub je strząsnąć.
Kocie wąsy wyczuwają wszystkie ostre i niebezpieczne przedmioty, zanim dotkną one pyszczka kota, dzięki czemu zwierzę unika wielu urazów oczu i nosa.
Zrelaksowany kot to zrelaksowane wąsy. Niezadowolony kot to sztywne wąsy podciągnięte wzdłuż pyszczka. Wąsy nastawione do przodu? To znaczy, że kot się czymś zainteresował.
Podczas gdy kot z wiekiem może siwieć, jego wąsy z wiekiem mogą stawać się coraz ciemniejsze, jednak nie dzieje się tak u wszystkich kotów.
W 2001 r. kot rasy Maine Coon z Iisvesi w Finlandii został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa, jako kot z najdłuższymi wąsami na świecie. Jego wibrysy mierzyły 19 cm!
Kocie wąsy nie są jak zarost – nie można ich obcinać! W wyniku obcięcia wibrysów kot może być zdezorientowany, mieć problemy z oceną zagrożeń i przestrzeni.
Czytaj także: https://natemat.pl/449875,15-najpiekniejszych-ras-kotow