W polskich szopkach bożonarodzeniowych Chrystusowi towarzyszą osły i owce, w meksykańskich lamy, w kenijskich zebry, a jakie zwierzęta były z nim według Biblii? Odpowiedź może zaskoczyć.
W Biblii narodzinom Chrystusa poświęcono zaskakująco nie wiele. Nie wiadomo, o której godzinie przyszedł na świat, ile ważył i jak przebiegł poród. Nie wiadomo też, jakie zwierzęta mieszkały z nim w stajence i czy w ogóle tam były.
W polskich szopkach bożonarodzeniowych i jasełkach najczęściej przedstawiane są owce i osły, ale ta tendencja nie jest powszechna na całym świecie. Wiele zależy od tego, jakie zwierzęta występują na danym obszarze.
W Meksyku Maria wjeżdża do stajenki na lamie, w Iraku na wielbłądzie, w Kenii obok żłobka klęczą zebry. Jeszcze ciekawiej jest w Chinach, gdzie małego Jezuska tulą małpy albo w Australii, gdzie między figurkami osiołków i owiec, biegają pająki.
W każdym z tych przedstawień zwierzęta patrzą z czcią na małego Chrystusika, klękają przed nim. Jego miłość rozciąga się na wszystkie żywe istoty. Cudownie jest myśleć, że tak było naprawdę, ale zapisy biblijne zdają się temu przeczyć.
W swojej książce pt. "Jezus z Nazaretu” były papież Benedykt XVI napisał, że „W żadnej z ewangelii nie ma wzmianki o zwierzętach podczas narodzin Chrystusa” i jest to prawda. W zapisach biblijnych nie pojawiają się ani owce, ani lamy, ani zebry.
Duchowny uważa, że obecność zwierząt w bożonarodzeniowych szopkach to odniesienie do innych części Biblii, w której występują "bracia mniejsi". Dobrym przykładem jest Ewangelia Pseudo-Mateusza, gdzie pojawiają się klęczące woły.
Joseph Ratzinger zapewnia jednak, że z bożonarodzeniowej szopki na Placu Świętego Piotra w Watykanie nie znikną zwierzęta, ponieważ „najważniejsze jest nie to, czy faktycznie były świadkami narodzin Chrystusa, a to, co symbolizują”.
W Biblii owca jest symbolem bezbronności, łagodności i potrzeby ochrony. Pasterz jest jej opiekunem i obrońcą, tak jak wg Biblii człowiek jest dla Boga owcą, a Bóg dla człowieka pasterzem.
Osły są dla chrześcijan symbolem wytrwałości, cierpliwości i pokory, a także pracowitości. Te cechy można porównać do cech Jezusa Chrystusa i jego apostołów, a także – przynajmniej teoretycznie – do osób głoszących ewangelię.
Wół dla katolików jest symbolem świętego Łukasza, ponieważ jego ewangelia skupia się na ofiarnej śmierci Jezusa Chrystusa, a woły tak jak on, poświęcały się ludziom. Według Łukasza świadkami narodzin Dzieciątka Jezus były byki.
Niektórzy badacze uważają, że mit o zwierzętach towarzyszących narodzinom Chrystusa wziął się z tego, że Maryja przyjechała do Betlejem na osiołku, który był wówczas popularnym środkiem transportu.
Część historyków i znawców Biblii uważa jednak, że Maria podróżowała karawaną albo w koszu przymocowanym do wielbłąda. Ten obraz przedstawia wiele obrazów stworzonych na Bliskim Wschodzie. Na wielbłądach mieli też przybyć Trzej Królowie.
Wiele obrazów przedstawia woły i krowy leżące obok żłobka z Dzieciątkiem Jezus. Źródła obecności tych zwierząt należy dopatrywać się w Starym Testamencie, a dokładniej w Księdze Gróźb, w której napisano, że "wół rozpoznaje swego pana”.
Bydło pojawia się też w treści wielu polskich i zagranicznych kolęd. Słowa popularnej pieśni bożonarodzeniowej "Dzisiaj w Betlejem”, brzmią: "pasterze śpiewają, bydlęta klękają, cuda, cuda, ogłaszają”.
W większości szopek i jasełek pojawiają się również owce, co zważywszy na fakt, że do żłobka na prośbę Boga przyszli pasterze, może być prawdą. Nie ma jednak o tym wzmianek w Biblii. Wychodzi więc na to, że tak jak cała reszta tej historii, pozostaje to kwestią wiary...
Benedykt XVI
papież w latach 2005-2013