Czy wiedziałeś, że w Polsce wyhodowano aż 5 ras psów uznawanych przez Międzynarodową Federację Kynologiczną FCI? Niektóre z nich codziennie spotykasz na spacerach, inne widziałeś w filmach o szlachcie. Oto 5 ras polskich psów i ich krótka charakterystyka.
Wysokość w kłębie: 60-70 cm
Waga: 45-60 kg
Szata: sierść długa, gęsta, obfity podszerstek
Długość życia: 10-12 lat
Najczęściej można spotkać go na Podhalu, gdzie pilnuje owiec. To przepiękny pies o łagodnym charakterze. Doskonale sprawdza się jako duży pies stróżujący oraz pies rodzinny. Ze względu na swój rozmiar i zamiłowanie do pilnowania powinien mieszkać w domu z ogrodem. Gęsta sierść zapewnia mu ochronę w każdych warunkach.
Owczarki podhalańskie występują tylko w kolorze białym. Dopuszczalne są kremowe naloty, ale nie są one mile widziane na wystawach FCI. W dawnych czasach głównym zadaniem "Podhalanów" było strzeżenie owiec. Dzięki jasnemu umaszczeniu wtapiały się w stado i skutecznie wypatrywały zagrożeń.
To psy, które w przeszłości pozostawały same z owcami z górach. Musiały samodzielnie podejmować decyzję i za wszelkę cenę chronić stada. Z tego powodu do dziś są to psy dość niezależne. Trudne oczekiwać od nich, że będą robiły sztuczki na zawołanie, ale można je szkolić w kierunku posłuszeństwa.
Owczarki podhalańskie, podobnie jak inne duże rasy psów, mogą mieć tendencję do dysplazji stawów biodrowych i łokciowych. Z tego powodu najlepiej brać szczeniaka po przebadanych rodzicach (najlepiej z hodowli zarejestrowanej w FCI - Międzynarodowym Związku Kynologicznym lub ISDS - Międzynarodowej Organizacji Psów Pasterskich).
Inne dolegliwości typowe dla "Podhalanów" to zapalenie gruczołu trzeciej powieki oraz skręt żołądka. Po jedzeniu psu należy zapewnić odpoczynek. Sierść owczarków podhalańskich nie wymaga specjalistycznej pielęgnacji, ale trzeba mieć na uwadze, że w okresie wiosennym i jesiennym pies intensywnie linieje.
Owczarki podlahańskie to psy bardzo inteligentne. Mocno przywiązują się do domowników i chcą ich bronić. Na co dzień nie są zbyt ruchliwe. Najchętniej leżą w punkcie obserwacyjnym i wypatrują ewentualnych zagrożeń. Nie są przy tym zbyt hałaśliwe. Na pewno nie jest to typ psa, który będzie biegał wzdłuż płotu i szczekał.
"Podhalany" to wrażliwe psy, które potrzebują kontaktu ze swoim właścicielem. Za zaangażowanie w relację odwdzięczają się ochroną i czułością. Odpowiednio zsocjalizowane nadają się do domów z dziećmi, jednak ze względu na swoje rozmiary, nie powinny zostawać z nimi same.
Najczęstszym problemem behawioralnym występującym u owczarków podhalańskich jest obrona zasobów. Pies pilnuje "swoich rzeczy" i warczy, gdy ktoś się do nich zbliża. Psimi zasobami mogą być miski, legowiska, ale również "ludzkie rzeczy", np. pilot do telewizora, skarpetki. Na szczęście obrona zasobów jest problemem, który da się wyeliminować.
Wysokość w kłębie: 42-50 cm
Waga: 14-23 kg
Szata: długi włos okrywowy i miękki podszerstek
Długość życia: 12-15 lat
Historia rasy sięga początków XIII wieku. Polski owczarek nizinny pracował wtedy z chłopami. Na folwarkach służył do zaganiania owiec. Co ciekawe, rasa prawie wymarła podczas II wojny światowej. Populację PON udało się odbudować dzięki wysiłkom polskich hodowców.
Obecnie polskie owczarki nizinne raczej nie są wykorzystywane do wypasania owiec. To świetne psy rodzinne, które mogą żyć zarówno w domu z ogrodem, jak i (przy odpowiedniej dawce ruchu) w bloku. Jednak wybierając psa tej rasy należy pamiętać o pasterskim pochodzeniu - PON mogą mieć tendencję do "zaganiania" samochódów, rowerzystów, hulajnóg. Mogą mieć obsesję na punkcie wszystkiego co się rusza.
Szkolenie PON należy rozpocząć już od pierwszych chwil w nowym domu. U psa trzeba wypracować prawidłowe wzorce zachowania względem innych ludzi, psów i dzieci, a także nauczyć go trudnej sztuki wyciszenia. Polskie owczarki nizinne to prawdziwe wulkany energii, które bez przerwy chcą się bawić, bawić, bawić. Z tego powodu dobrze sprawdzają się w psich sportach, m.in. w agility i węszeniu.
Co ciekawe, polskie owczarki nizinne cieszą się dużą popularnością w Norwegii, gdzie pracują jako psy ratownicze i lawinowe. Wśród mieszkańców Połwyspu Skandynawskiego szczególnie ceniony jest ich dobry węch, znakomita pamięć i umiejętność pracy pod presją czasu. To psy, które nie spoczną dopóki nie zrobią "co trzeba". Ma to też swoją drugą stronę - w codziennym życiu bywają uparte i potrafią zadręczać właściciela zabawkami.
Dobrze dogadują się z dziećmi, a swojemu opiekunowi są niezwykle oddane. Chętnie wykonują powierzone im zadania. Łatwo nauczyć je robienia sztuczek i nowych umiejętności. Jak na owczarki przystało są bardzo ciekawskie i pogodne. Szkolenie tych psów powinno opierać się na pozytywnym wzmocnieniu, czyli nagradzaniu pożądanych zachowań.
Polskie owczarki nizinne mogą mieć tendencję do dysplazji stawów biodrowych i łokciowych, jednak najczęściej spotykanym problemem zdrowotnym u tej rasy są problemy ze wzrokiem. PON mogą chorować na zanik siatkówki, co w najcięższych przypadkach może doprowadzić do ślepoty. Stan wzroku psa należy regularnie kontrolować.
Wysokość w kłębie: 68-80 cm
Waga: 27-31 kg
Szata: krótka, gęsta
Długość życia: 10-12 lat
Pierwsze wzmianki o chartach polskich pochodzą z czasów Gall Anonima. Kynolodzy szacują, że rasa powstała w XII lub XIII wieku. Psy hodowano celem polowań na ptactwo, wilki i zające. Ich zadaniem nie była jednak walka a pogoń.
W porównaniu do innych chartów charty polskie są mocne w budowie i bardzo silne. Ich dodatkową zaletą jest wytrzymałość i doskonały balans pozwalający na finezyjny kłus i szybkie zmiany kierunku. To czyni je wspaniałymi psami myśliwskimi.
Według wzorca FCI chart polski może występować we wszystkich umaszczeniach. Na wystawach gorzej oceniane są psy długowłose. Duzą rolę w ich wyglądzie odgrywają duże, przenikliwe oczy oraz mocna klatka piersiowa.
Charty polskie to psy pewne siebie, uparte i powściągliwe. Obecnie są wykorzystywane jako psy do towarzystwa, ale należy pamiętać, że nie są to psy, które z natury są "służalcze". Większość chartów nie będzie miała radości z robienia sztuczek.
Charty polskie mogą mieć tendencję do kłusownictwa, pogoni za dziką zwierzyną, a także za rowerzystami. Z tego powodu trzeba mieć na nie zezwolenie. Nie jest to odpowiedni wybór na pierwszego psa, a jedynie dla osób zazjamonionych ze specyfiką chartów lub psów myśliwskich.
Charty polskie nie cieszą się najlepszym zdrowiem. Rosną bardzo szybko, dlatego też w okresie szczenięcym mogą wymagac dodatkowej suplementacji. Mogą mieć tendencje do dysplazji stawów łokciowych i biodrowych, a także do skrętów żołądka.
W Polsce funkcjonują jedne z najlepszych hodowli chartów polskich FCI na świecie. Szczenięta z takich hodowli posiadają udokumentowane pochodzenie, a ich rodzice zostali przebadani pod kątem chorób genetycznych. Tylko w takich hodowlach należy szukać szczeniaka.
Wysokość w kłębie: 50-59 cm
Waga: 22-26 kg
Szata: krótka, sztywna
Długość życia: 14-15 lat
Gończy polski inaczej nazywany jest ogarem Pawłusiewicza. Wszystko za sprawą pułkownika Józefa Pawłusiewicza, który był jest jednym z twórców rasy. Hodował on psy lżejsze i mniejsze od innych hodowców.
Psy z jego hodowli były cenione pod względem użytkowym. Początkowo niezarejestrowano ich w FCI. Zmiany nastąpiły w 2006 roku, kiedy to oficjalnie uznano gończego polskiego (ogara Pawłusiewicza) za nową rasę.
Gończe polskie to psy średniej wielkości o lekkiej i sprężystej budowie. Ich sylwetka wpisuje się w prostokąt. Mają krótki i sztywny włos, który doskonale zabezpiecza je przed zanieczyszczeniami i wilgocią.
Występują w umaszczeniu czarnym podpalanym, czekoladowym podpalanym oraz rudym. Najpopularniejsze jest umaszczenie czarne podpalane, które przypomina umaszczenie dobermanów oraz rottweilerów. Białe znaczenia na palcach i piersi nie są uznawane za wadę.
Ogary Pawłusiewicza były wykorzystywane do polowań na lisy, dzieki i zające. Sprawdzały się również w tropieniu oraz jako średnie psy stróżujące. Mnogość zastosowań i niewielki rozmiar sprawiają, że jest to rasa stosunkowo zdrowa.
Gończe polskie to psy bardzo energiczne i chętne do współpracy z człowiekiem. W szkoleniu nie przysprzają wielu problemów, choć należy je wykorzystywać zgodnie z predyspozycjami. Dobrze sprawdzają się w tropieniu i węszeniu, a także dogtrekkingu.
W stosunku do ludzi są przyjazne, choć pozostawione same na posesji, będą jej pilnować. O intruzie ostrzegają donośnym szczekaniem. To psy z naturalnym aportem i urodzeni pływacy. Sprawdzą się jako psy rodzinne, choć należy pamiętać o ich pochodzeniu.
Wysokość w kłębie: 55-65 cm
Waga: 20-32 kg
Szata: krótka, sztywna
Długość życia: 12-14 lat
Pierwsze zmianki o ogarach polskich pochodzą z XVI wieku. O tych psach przeczytamy m.in. w poemacie Tomasza Bielawskiego pt. "Myśliwiec" oraz w "Żywocie człowieka poczciwego" Mikołaja Reja. Występuje też często w polskich filmach opowiadających o szlachcie.
Ogar polski przez wiele lat był ulubionym psem myśliwych i polskiej szlachty. Zniesienie szlachty w 1921 roku prawie doprowadziło do wyginięcia rasy. Prace hodowlane rozpoczęto dopiero w latach 50. XX wieku. Rasę oficjalnie zarejestrowano w FCI w 1966 roku.
Ogary polskie to średniej wielkości zwinne i wytrzymałe psy. Rzadko chorują, choć u psów tej rasy mogą pojawić się problemy z oczami lub uszami. Takie sytuacje należy konsultować z weterynarzem. Ich sierść jest łatwa w czyszczeniu i szybko wysycha.
W stosunku do właścicieli ogary polskie są oddane i lojalne. Chętnie się uczą, choć trzeba pamiętać, że pod pewnymi względami są to psy niezależne. Na spacerach po lesie mogą odbierać daleko od właściciela. Dlatego tak ważna jest nauka przywołania, czyli komendy "do mnie".
W przeszłości ogary polskie polowały w grupach z innymi psami. Z reguły nie mają problemów z przedstawicielami swojego gatunku i rzadko wdają się w bójki, jednak kluczowe znaczenie dla ich równowagi psychicznej ma prawidłowa socjalizacja.
Rasa cieszy się dużą popularnością w Polsce i Niemczech. Pojedyncze okazy zarejestrowano w USA, Finlandii, Szwajcarii i Grecji. Przewodnikami psów są przede wszystkim myśliwi, jednak dobrze prowadzone ogary polskie sprawdzą się również jako psy do towarzystwa.