Na czym polega ubój rytualny i co oznacza halal lub szechita? [WYJAŚNIAMY]

Ubój rytualny – co to jest? Na czym polega halal i koszerność? [WYJAŚNIAMY] — Co oznacza halal? Jakie są zasady uboju rytualnego i koszernego? Wyjaśniamy, o co właściwie chodzi. Fot. Heinz Leitner /123 RF

Ustawa o ochronie zwierząt znów wzbudza emocje nie tylko wśród polityków, ale i w całym społeczeństwie. Problem sprowadza się przede wszystkim do cierpienia, jakie zadawane jest podczas zabijania zwierząt hodowlanych bez ich uprzedniego ogłuszania. Bez osądzania, kto ma rację, warto dowiedzieć się, na czym właściwie polega ubój rytualny i na jakich zasadach przeprowadzają go wyznawcy różnych religii?

Ubój rytualny stosowany jest przede wszystkim w judaizmie i islamie. Dla Żydów koszerny ubój zwierząt lądowych i ptaków to szechita, która musi przebiegać wg określonych zasad zgodnych z Talmudem, zaś wśród muzułmanów podobny proces przebiega zgodnie z zasadami halal. Co oznaczają te terminy?

Na czym polega koszerny ubój rytualny (szechita)?

Zasady dotyczące rytualnego uboju zwierząt odnoszą się przede wszystkim do tego, w jaki sposób przez wiernych traktowana jest krew. W islamie uznaje się ją za nieczystą. Pozostałe religie również nadają jej wyjątkowe znaczenie.

Zgodnie ze Starym Testamentem krew uchodzi za symbol życia. Dla ortodoksyjnych wyznawców zarówno judaizmu, jak i chrześcijaństwa, życie jest własnością Boga, który może je nam dawać i odbierać, a krew odgrywa w tym procesie szczególną rolę.

Przez wieki utrata krwi (zarówno ludzkiej, jak i zwierzęcej) była utożsamiana z utratą życia, z czym wiązały się określone sakramenty. Samo spożywanie krwi wśród osób religijnych (w przeciwieństwie do pogan) było jednak surowo zakazane, czego potwierdzenie można znaleźć odwołując się do Pisma Świętego.

(Pwt 12,23; por. Rdz 9,4–5; Kpł 12,11–14).

Ale się wystrzegaj spożywania krwi, bo we krwi jest życie, i nie będziesz spożywał życia razem z ciałem.

Żydzi do dziś praktykują pozbywanie się krwi zwierzęcia podczas uboju rytualnego, czyli szechity wg określonych zasad.

Uboju może dokonywać tylko pobożna osoba, która otrzymuje specjalne uprawnienia od rabina, zna Talmud i zdała specjalny egzamin umożliwiający sprawowanie funkcji szojcheta (rzezaka).

Zwierzęta, które mogą podlegać ubojowi rytualnemu spełniającemu wymogi koszerności, nie są karmione w taki sam sposób, jak w przypadku zwierząt hodowanych na masową skalę i tuczonych paszą z chemicznymi dodatkami. W ich pożywieniu nie może być też żadnych pozostałości antybiotyków.

Zwykle są to zwierzęta z gospodarstw ekologicznych, gdzie mają dostęp do naturalnego pożywienia. Nie mogą być im podawane żadne sztuczne odżywki, hormony wzrostu przyspieszające ich tuczenie itp. Znacząco wpływa to na koszt mięsa koszernego, które najczęściej jest dużo droższe niż to, które można dostać w supermarketach.

Czytaj także: Mięsożercy kontra wegetarianie – kto ma rację? Bracia bliźniacy przebadali to na własnej skórze

Koszerne mięso z uboju rytualnego jest droższe niż zwykłe. Fot. Schwarzenrzisse/ Pixaby.com

Żydzi nie mogą jeść żadnych zwierząt, które wcześniej same padły, były chore (nie mogą mieć żadnych skaz i ran na ciele czy połamanych kończyn) ani jeśli zostały zabite w inny sposób niż poprzez ubój rytualny.

Ich transport do ubojni musi też przebiegać w komfortowych warunkach, by zwierzęta nie poraniły się wzajemnie (np. rogami), co mogłoby sprawić, że ich mięso nie będzie spełniało wymogów koszerności.

Judaizm zabrania polowania i strzelania do zwierząt. Zgodnie z prawem żydowskim takie praktyki uznawane są za niehumanitarne i niepotrzebnie męczą zwierzęta.

Żydzi nie dopuszczają też zabijania zwierząt po to, by uzyskać z nich futro. Dopiero po uboju można wykorzystać części, które nie nadają się do spożycia.

Mięso zaś nie powinno być jedzone zbyt często (głównie w szabes lub w czasie świąt).

Ubój rytualny – kontrowersje

Zgodnie z szechitą zwierzę podczas uboju rytualnego może być zabite przez szojcheta odmawiającego modlitwę specjalistycznym, bardzo ostrym nożem (nazywanym halaf) poprzez jedno pewne, szybkie, podwójne przecięcie tchawicy i splotów nerwowych, co ma doprowadzić do natychmiastowej utraty świadomości.

Nie jest jednak uprzednio w żaden sposób ogłuszane (jak w przypadku pozostałych zwierząt hodowanych na masową skalę), przez co aż do momentu śmierci odczuwa ból i jest przytomne. Ta kwestia wywołuje najwięcej kontrowersji i oskarżeń o niehumanitarne traktowanie zwierząt i skazywanie ich na niepotrzebne cierpienie.

Shojchet (rzezak) może dokonywać koszernego uboju rytualnego tylko przy pomocy specjalistycznych, bardzo ostrych noży nazywanych halaf. Fot. Jewishbialystok.org

Obecnie zwierzęta poddawane ubojowi rytualnemu umieszcza się w specjalnych klatkach, w których są unieruchamiane i nie mogą w żaden sposób samodzielnie zapanować nad własnym ciałem.

Maszyny mogą podnieść je do góry nogami, a kiedy przybiorą określoną pozycję, nóż przecina ich przełyk i arterie doprowadzające krew do mózgu, co doprowadza do tego, że zwierzę zaczyna się gwałtownie wykrwawiać (sama krew jest uznawana za niekoszerną i nie może być używane w kuchni żydowskiej).

W dalszej kolejności z mięsa zabitego zwierzęcia wykrawane są części uznawane za niekoszerne (nerwy, naczynia krwionośne i ściśle określone w Talmudzie fragmenty tkanki tłuszczowej).

Żeby mięso dostało najwyższą kategorię koszerności, szojcher (rzezak) musi sprawdzić płuca zwierzęcia poddawanego ubojowi rytualnemu. Jeśli tkanki nie są gładkie i wskazują na to, że np. krowa mogła być chora, to wtedy jej mięso jest odrzucane i uznawane za niekoszerne.

Kiedy mięso spełnia zasady koszerności, jest zasypywane solą i poddawane dalszej obróbce.

Szczegóły dotyczące prawidłowego przebiegu uboju rytualnego wg zasad koszerności tłumaczy Polak żydowskiego pochodzenia, chasyd Elijah Yoisfa z kanału "Tajemniczy Świat Żydów".

Zasady uboju rytualnego zgodnego z halal

Ze względu na to, że Koran kategorycznie zabrania spożywania krwi (a także w ogóle wyklucza możliwość jedzenia wieprzowiny i padliny), mięso dla muzułmanów również podlega zasadom uboju rytualnego. Wydawane są nawet specjalne certyfikaty zaświadczające, że dane mięso jest "halal". Co to oznacza?

W języku arabskim halal (arab. حلال) znaczy dosłownie: "to, co nakazane". Określa się tym mianem wszystko, co spełnia wymogi prawa szariatu, normującego życie wyznawców islamu.

Termin ten najczęściej używa się w odniesieniu do muzułmańskiej diety (ale nie tylko).

Przeciwieństwem halal (lub haalal) jest haram (czyli "to, co zabronione").

Jedną z najważniejszych zasad dotyczących uboju rytualnego zgodnego z halal jest zwrócenie głowy zabijanego zwierzęcia w stronę Mekki i wypowiedzenie przez muzułmanina (nie musi to być imam):

Bismillah, Allah Akbar (z arab. W imię Allaha, Allah jest Największy).

Rytuał zabijania zwierząt wg zasad halal jest niezwykle krwawy. Obrońcy zwierząt sprzeciwiają się takiej metodzie zarzucając jej niehumanitarność i okrucieństwo. Fot. Ferli /123RF

Podobnie jak w judaizmie, cios podczas uboju rytualnego musi być zadawany w tętnicę szyjną w taki sposób, by jak najszybciej doprowadzić do wykrwawienia.

W islamie krew jest uznawana za nieczystą.

Duże znaczenie ma czas pomiędzy przecięciem naczyń krwionośnych a utratą przytomności (powinien być jak najkrótszy).

Nie jest jednak dopuszczalne ogłuszanie zwierzęcia przed zabiciem, by ograniczyć jego cierpienie, przez co taka metoda w większości europejskich krajów uznawana jest za niehumanitarną.

W Polsce mięso zwierząt podlegających ubojowi rytualnemu w większości przeznaczane jest na eksport. Szacunkowa wartość tego rynku wynosi 1,8 mld dolarów (około 7 mld zł).

Czytaj także:

⦁ Ptasia apokalipsa w USA. Setki tysięcy martwych ptaków spada z nieba od Nowego Meksyku po Nebraskę

⦁ "Jadowita tarantula" w Toruniu. W jednostce wojskowej pojawił się ptasznik kędzierzawy

⦁ Stukilometrowy płot od połowy września stanie na granicy Podkarpacia. Wszystko przez wirusa afrykańskiego pomoru świń

źródło: Sławomir Stasiak: “Symbolika krwi a bezkrwawa dieta w Starym i Nowym Testamencie i jej wpływ na styl życia. Aspekty prawne”/ Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu