– Szczury to najszybciej rozmnażające się gryzonie. A jedna szczurza para w ciągu roku wydaje na świat aż dwa tysiące potomków – przestrzega w rozmowie z naTemat profesor Stanisław Ignatowicz z SGGW. Szacuje się, że w Polsce może żyć ich nawet 18 milionów. Niektórzy twierdzą, że każdy Polak ma swojego szczura. Ekspert tłumaczy, dlaczego te gryzonie tak chętnie żyją obok człowieka i jak ten może sobie z nim poradzić.
Kiedy profesor Stanisław Ignatowicz między blokami dostrzega biegnącego szczura, to wie, że na tym osiedlu są ich już tysiące. Entomolog z SGGW opowiada, że szczury to coraz częstszy problem dużych miast. By się o tym przekonać, wystarczy przejrzeć, co na ten temat pisali dziennikarze w ciągu ostatnich kilku dni.
I tak: szczury na szczecińskim Niebuszewie (informuje "Głos Szczeciński), w Trójmieście. Jak donosi Polsat News, takiej plagi szczurów w tym mieście jeszcze nie było, zaszczurzona jest cała kanalizacja. "Zasiedliły ją tak niesamowicie, że się tam nie mieszczą i wychodzą ludziom do mieszkań przez ubikacje" – mówił dziennikarzom stacji Mirosław Romański, który od lat zajmuje się deratyzacją. Ale te gryzonie najbardziej upodobały sobie Wrocław. Tutejsi działacze ze stowarzyszenia "Nowy Wrocław" chcą, by w mieście powstało Centrum Kryzysowe ds. walki ze szczurami. Jak podaje Onet.pl, szacuje się, że we Wrocławiu na jednego mieszkańca przypadają cztery szczury. Zapytaliśmy profesora Stanisława Ignatowicza z SGGW, w jaki sposób radzić sobie z tymi gryzoniami.
Plaga szczurów w Paryżu, Szczecinie, Gdańsku, Wrocławiu – grzmią media. Te gryzonie widywane są także w Warszawie, a konkretnie w miejscu, w którym mieszkam. To całkiem nowe i zadbane osiedle. Skąd się tam wzięły?
Profesor Stanisław Ignatowicz: – Im człowiek jest bogatszy, tym więcej ma moli w domu, nieprawdaż? Więc to samo można odnieść do szczurów: im człowiek jest bogatszy, tym więcej ma szczurów i innych chętnych do korzystania z jego odpadków. A my możemy narzekać na polityków, ale każdego roku jesteśmy trochę bogatsi. Z tego powodu mamy wokół siebie coraz więcej chętnych na nasze odpadki, a szczury do nich należą.
O problemie szczurów coraz częściej się słyszy. To tylko moja obserwacja, czy faktycznie tak jest?
Tak jest.
Dlaczego?
Szczurami nikt u nas się nie zajmuje naukowo. Nie ma prowadzonych badań, bo nie są one finansowane. Miasta odpowiadają za odszczurzenie swojego terytorium. I niestety, ale wyznają oni zasadę, by zatrudnić najtańszą, a nie najlepszą firmę. I ta nienależycie wykonuje przekazane zadania i szczury przeżywają. I następnego roku jest ich więcej, i znowu się to powtarza, i znowu.
Gdzie one żyją?
U nas przeważa gatunek, który nazywa się szczurem wędrownym. On pochodzi z Azji Środkowej. Dawniej mieszkał na stepach, gdzie drzew, ani krzewów nie było, więc mieszkał w norach. I on woli nory ziemne, kanały, piwnice. I tam się gnieździ. A na żer wychodzi tam, gdzie ma ciągły dostęp do odpadków, więc do naszych zaniedbanych śmietników.
Służby źle odbierają śmieci. Są zatrudniane jak najtańsze firmy, czyli i najgorsze, dlatego z odbiorem śmieci bywa różnie. A to z kolei sprzyja szkodnikom.
A czy te szkodniki pożywienia szukają tylko na naszych śmietnikach, czy mogą pojawić się także w domach?
Do mieszkań i domów szczury mogą wchodzić przewodami kanalizacji. Co prawda rzadko się to zdarza. Więc uprzedzam panią, że jak będzie pani siedziała na sedesie, to może coś od spodu panią "posmerać".
O nie.
Takie rzeczy się zdarzają. I to na przykład w takich szanowanych miejscach, jak na przykład śródmieście we Wrocławiu. Nawet przemysł opracował odpowiednie urządzenie, które nie pozwala szczurom wyjść z miski klozetowej. A więc wszystko spływa, ale on nie wyjdzie na zewnątrz. Taka zatyczka została opracowana i jest w sprzedaży. W miejscach wrażliwych ludzie to sobie montują.
To co powinniśmy zrobić, jeśli zauważymy, że do nas nagle przedostanie się szczur?
On będzie siedział w kącie i drżał ze strachu. On się tego nie spodziewał i jest to sytuacja stresowa i dla pani, i dla niego. Zwykle ściąga się fachowca, który go zabierze albo na miejscu uśmierci. Albo samemu się to czyni.
Jakie stanowi zagrożenie?
Szczur jest nieczystym zwierzęciem. Roznosi ponad 50 czynników chorobotwórczych, w tym chorób które są śmiertelnymi dla człowieka. Poza tym, gdy szczur jest w sytuacji bez wyjścia, to broni się. Staje się agresywny, atakuje człowieka, gryzie. A jak wiadomo, ugryzienia przyspieszają rozprzestrzenianie się kilku z tych wielu chorób, o których wspomniałem.
Poza tym, gdy szczur zamieszka w pobliżu, może poprzegryzać przewody elektryczne w taki sposób, że nastąpi iskrzenie i powstanie pożar. A później strażacy określą, że wybuchł on z niewiadomo jakiej przyczyny.
Poza tym, szczur zjada i zanieczyszcza naszą żywność odchodami i moczem. Szkodliwość jest więc duża i wieloraka.
Co się stanie, jeśli nie będzie odszczurzać się miast?
Gdyby żył Einstein, to by odpowiedział. Einstein powiedział, że gdyby szczur ważył 20 kilo więcej, to człowiek nie byłby panem świata. Więc, gdyby się szczurów nie zwalczało, nie tępiło, to dążyłyby one do zajęcia naszego miejsca.
Wizja jak z horroru, straszna.
Szczur jest odwiecznym wrogiem człowieka, a od dawna z nimi walczyliśmy i nigdy nie wygraliśmy. To jest mądre zwierzę.
Jak szybko szczury się rozmnażają?
Tak, szczury należą do gryzoni, a te należą do najszybciej rozmnażających się ssaków. Od pary szczurów po roku mamy 2 tysiące potomnych osobników.
A gdybym chciała zgłosić w urzędzie, że na moim osiedlu jest problem z tymi gryzoniami, to do kogo powinnam się zwrócić? Administrator budynku, urząd dzielnicy, urząd miasta? Ktoś ma obowiązek mi pomóc?
To problem wszystkich i administratora, i urzędu. Jak pani pójdzie, to rozłożą ręce, zasypią panią dowodami, co oni robią, ile film zatrudnili. Ale jeśli zatrudnili takie najgorsze, to nie będą one działały skutecznie.
Czego szczury nie lubią. Czym można je odstraszyć?
Raczej nie używa się środków do odstraszania. Szczur – tylko trucie lub zabicie. Nie ma takiej możliwości, że opryskam sobie drzwi, żeby ten nie wszedł.
A przez balkon może się do nas taki gryzoń przedostać?
Pewnie, że może. Jest taka zasada: jeżeli drzewa gałęziami dotykają do budynku, to należy je obciąć, bo szczur potrafi po gałęziach przedostać się na budynek. Również przewody biegnące powietrzem umożliwiają im przedostawanie się z jednego budynku do drugiego. On przechodzi jak skoczek na linie.